Gmina Dopiewo

Położona jest przy zachodniej granicy Poznania. Jest częścią Powiatu Poznańskiego i wchodzi w skład Aglomeracji Poznańskiej. Tworzy ją 19 miejscowości: Dąbrowa, Dąbrówka, Dopiewiec, Dopiewo, Drwęsa, Fiałkowo, Gołuski, Joanka, Konarzewo, Lisówki, Palędzie, Podłoziny, Pokrzywnica, Skórzewo, Trzcielin, Więckowice, Zakrzewo, Zborowo i Żarnowiec, w tym 11 sołectw: Dąbrowa, Dąbrówka, Dopiewo, Dopiewiec, Gołuski, Konarzewo, Palędzie, Skórzewo, Trzcielin, Więckowice, Zakrzewo.

Położenie sprawia, że Gmina Dopiewo jest bardzo dobrze skomunikowana – przebiegają przez nią ważne drogi: S11, S5, DW 307. W kilkanaście minut można dotrzeć z niej do autostrady A2 lub na Lotnisko „Ławica” w Poznaniu. Przez gminę przebiega także linia kolejowa Berlin – Warszawa. Sieć drogowa i liczne kursy Poznańskiej Kolei Metropolitalnej ułatwiają mieszkańcom dojazd do centrum metropolii i z powrotem. Zarówno w kwestiach transportowych, ale i rekreacyjnych, Gminę Dopiewo spajają szlaki rowerowe, którymi można dotrzeć do najpiękniejszych i najważniejszych miejsc w Gminie Dopiewo i jej okolic, można poznać przyrodę, historię i kulturę regionu. Więcej o szlakach rowerowych do przeczytania tutaj.

Bliskość terenów zielonych, obok dobrej komunikacji, stanowi niewątpliwy atut Gminy Dopiewo. Rozległe tereny leśne, jeziora, szlaki rowerowe i piesze stanowią doskonałą bazę dla amatorów aktywnego wypoczynku. 16% powierzchni terenu gminy zajmują „zielone płuca” – lasy okalające Dopiewo (dane z 2018 roku). W krajobrazie najwyraźniej zarysowuje się rynna Jeziora Niepruszewskiego, położonego na granicy z gminą Buk. Całokształt dopełniają: jeziora, spore połacie lasów oraz rezerwat przyrody, stanowiący część Wielkopolskiego Parku Narodowego (WPN) – Trzcielińskie Bagno.

Na zdjęciu Bagno Trzcielińskie.

Miejsca warte odwiedzenia w Gminie Dopiewo

Przyroda i rekreacja:

Trzcielińskie Bagno

Rezerwat przyrody objęty ścisłą ochroną, ze względu na miejsca lęgowe wielu gatunków ptaków wodnych i błotnych. Teren został włączony do Wielkopolskiego Parku Narodowego w 1996 r. w ramach wysuniętej na zachód enklawy, położonej w dolinie rzeki Samicy. Niegdyś znajdowało się tu dość duże jezioro, a obecnie największą powierzchnię zajmują szuwary złożone głównie z trzciny pospolitej, pałki wąskolistnej i wielkich turzyc.
W południowo-wschodniej części obszaru na podmokłej łące znajduje się stanowisko pełnika europejskiego. Roślina ta jest obecnie coraz rzadsza i znajduje się pod ścisłą ochroną. Bagienny teren jest ostoją bardzo licznych (ponad 60 gatunków) ptaków. Do najciekawszych należą: czajka, czapla siwa, błotnik stawowy, myszołów zwyczajny oraz kania ruda. Z innych zwierząt wymienić należy wydrę – gatunek związany ze środowiskiem wodnym, jeszcze w XIX wieku dość pospolity, a obecnie coraz rzadszy z powodu zanieczyszczenia wód i regulacji rzek.

Owocowa Plaża nad jeziorem Niepruszewskim

Jezioro Niepruszewskie to doskonały akwen do uprawiania żeglarstwa, surfingu i pływania, ponieważ jest podłużne i dość płytkie (jego średnia głębokość wynosi 3,1 m). Nad jego brzegiem znajduje się Owocowa Plaża - piaszczyste miejsce wypoczynku o powierzchni ponad 1000m2, które wyposażono w pomost, plac zabaw, dwa boiska do siatkówki plażowej, miejsce na ognisko, budynek przystani oraz dogodny parking i miejsca na camping. „Owocową” aurę zapewniają gigantyczne rzeźby owoców. Tutaj wiele rzeczy jest „owocowych” - owocowy plac zabaw, owocowe wiaty piknikowe, owocowe kosze na śmieci, owocowa kurtyna wodna. Każdy znajdzie coś dla siebie – arbuz, banan, jabłka, cytryna, mandarynki i truskawka.

Jezioro Konarzewskie

Położone jest w rynnie, w której znajdują się jeszcze 4 inne jeziora, położone już poza terenem gminy. Jako akwen jest dość niewielkie i ze wszystkich stron otoczone polami uprawnymi. Wzdłuż brzegów występują łąki i oczerety. Stanowi nie lada gratkę dla wędkarzy, którzy lubią oddać się pasji wśród natury i śpiewu ptaków.

Źródełko w Żarnowcu

Na zachodnim skraju gminy Dopiewo znajduje się miejsce wyjątkowe na skalę całego regionu! W lasach nieopodal osady Żarnowiec z podnóża stromego zbocza wypływa źródło, które od 1994 roku jest Pomnikiem Przyrody, jako jedyne źródło w Wielkopolsce wyróżnione w ten sposób. Nad źródełkiem można przysiąść, wsłuchać się w szum wody, wyciszyć i zasmakować natury w najczystszej postaci. Wypływa z podnóża stromego zbocza w lesie nieopodal osady Żarnowiec.
Od 2016 roku w lasach wokół źródełka ma miejsce coroczne wydarzenie sportowe „Cross Duathlon Żarnowiec”, które obejmuje dwie dyscypliny: bieg i jazdę na rowerze. Trasa prowadzi przez prawdopodobnie największe przewyższenia na terenie Gminy Dopiewo, sięgające nawet 180 m.

Strefa rekreacyjna nad stawem w Dopiewie

Miejsce stworzone z myślą o wędkarzach, jednak każdy może się wybrać nad staw i odpocząć w pięknym oraz zielonym otoczeniu. Na akwenie pojawił się dom dla kaczek, a nad całym lustrem wody góruje fontanna, która wieczorową porą mieni się różnymi kolorami. Teren wokół stawu stanowią: wiataę biesiadna, ławki, miejsce na ognisko oraz siłownia zewnętrzna. Atrakcjami dla zwiedzających jest także ścieżka edukacyjna z interaktywnymi tablicami informacyjnymi oraz drzewo solarne, które umożliwia ładowanie urządzeń elektronicznych poprzez wejścia USB.

Pumptrack w Więckowicach

Specjalnie przygotowany tor do bezpiecznej jazdy na rowerze, rolkach, deskorolkach, longboardach czy hulajnogach. Umożliwia rozpędzanie się i utrzymywanie prędkości bez pedałowania czy odpychania. Przeszkody z zakrętami tworzą zamkniętą pętlę, po której można jeździć w obu kierunkach. Dobre miejsce na rozgrzewkę przed rozpoczęciem podróży rowerowej po gminie.

Strefa historyczno-rekreacyjna przy stawie w Więckowicach

Strefę historyczną tworzą: ścieżka edukacyjna i pomnik, który upamiętnia Powstańców Wielkopolskich z Więckowic. Charakter strefy dopełnia 9 aluminiowych tablic ścieżki edukacyjnej, których trmatyka poświęcona jest marszałkowi J. Piłsudskiemu, gen. S. Taczakowi, gen. J. Dowbor-Muśnickiemu oraz ppłk. A. Kopie. Zainteresowani znajdą także krótkie wzmianki na temat Powstania Wielkopolskiego, zdobycia Ławicy, bitwy o Wolsztyn, walki o Zbąszyn i wspomnieniom mieszkańców Więckowic o Powstaniu.
Całość dopełnia strefa rekreacyjna ze stawem, na którym pływa pomost, wiata biesiadna, stoły, ławki, stoły do gry w szachy i „Chińczyka” oraz placu zabaw.

Na zdjęciach poniżej: Owocowa Plaża i Źródełko w Żarnowcu.

Dwory, pałace i kościoły:

Pałac w Konarzewie

Barokową budowlę na planie litery T wzniósł w końcu XVII w. wojewoda poznański Andrzej Radomicki. Nad głównym wejściem znajduje się kartusz herbowy Radomickich z datą 1697 roku. Wewnątrz pałacu zachowała się część dekoracji sztukatorskiej oraz częściowo polichromie i malowidła zdobiące stropy z przełomu XVII i XVIII wieku. Obok pałacu stoi barokowa oficyna z drugiej połowy XVIII wieku. Park w Konarzewie został założony w XVII wieku jako park dworski w stylu francuskim, ale za czasów Ksawerego Działyńskiego wzbogacono go o nowe gatunki, przeobrażając w kolekcję dendrologiczną roślin z różnych stref klimatycznych.
W listopadzie 1806 roku, wraz z Dezyderym Chłapowskim, pałac gościł znamienitego gościa - Napoleona Bonaparte. W 2013 roku pałac zwrócono ostatnim przedwojennym właścicielom Czartoryskim, którzy następnie sprzedali go  osobie prywatnej. W 2023 roku doszło do poważnego pożaru, w wyniku którego spłonął dach o łącznej powierzchni około 500 metrów kwadratowych, a część więźby dachowej wraz z lukarnią zapadła się do wnętrza budynku.  

Kościół św. Marcina i św. Piotra w Okowach w Konarzewie

Prawdopodobnie pierwszy drewniany kościół wybudowano w miejscu obecnej świątyni jeszcze w XII w. Jego fundatorami byli najprawdopodobniej Drogosławowie, którzy wówczas dziedziczyli Konarzewko. Miejsce drewnianego kościoła zastąpił na przełomie XVI i XVII wieku murowany kościół wzniesiony przez rodzinę Ostaszewskich. Został on poświęcony św. Marcinowi w roku 1636 r. Kompleksowy remont przeprowadzony został po II wojnie światowej z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii ks. Stanisława Hartliba. Kościół ma barokowe wyposażenie z XVII i XVIII w., do którego należą ołtarze boczne, ołtarz główny z ok. 1694 r. oraz ambona i chrzcielnica, które wielokrotnie przebudowywano i wieżę z początku XVIII w. o barokowym hełmie, odtworzonym w 1901 r. Niedaleko kościoła znajduje się późnobarokowa figura św. Jana Nepomucena, wykonana z piaskowca w 1745 r. oraz kamień, poświęcony zmarłemu ks. Janowi Laskowskiemu, obrońcy dzieci wrzesińskich, proboszczowi kościoła, pochowanemu na miejscowym cmentarzu.

Pałac w Dąbrówce

Na terenie parku założonego w XVIII wieku znajdują się dwa obiekty, które tworzą zabudowę dworską tzw. dwór stary i dwór nowy. Dwór stary, którego początki sięgają końca XVIII wieku, określany jest jako oficyna dworu nowego. Ze względu na zły stan techniczny jest wyłączony z eksploatacji. Dwór nowy, nazwany tak po wprowadzonych zmianach architektonicznych (zastąpiono stromy dach płaskim), jest wykorzystywany na pomieszczenie dla szkoły podstawowej. Przed wojną cały obiekt, wraz z ogrodem, był w posiadaniu rodziny Tempelhoff. Dwór jako całość został uznany za zabytek. Sąsiadujące z nim ponad stuletnie aleje lipowe oraz sześćsetletnie dęby zadziwiają grubością i rozłożystością.

Dwór w Trzcielinie

Jednokondygnacyjny dwór w Trzcielinie zbudowano na wysokiej skarpie pradoliny cieku wodnego w II połowie XIX wieku. Wielokrotnie zmieniał swój wygląd zewnętrzny po licznych przebudowach. W Trzcielinie znajdowały się aż trzy dworki. Dwa dwory przy ul. płk. Andrzeja Kopy, trzeci przy skarpie, nad ciekiem wodnym. Ciekawa jest także sama ulica płk. Andrzeja Kopy, ponieważ to właśnie pod jego dowództwem odział zdobył lotnisko „Ławica” w Poznaniu podczas powstania wielkopolskiego w latach 1918-1919. Pamięć o pułkowniku trwa do dziś w pamięci mieszkańców.

Pałac w Więckowicach

Położony na terenie parku (o powierzchni 9 ha) pałac zbudowano pod koniec XIX wieku, jednak pierwotny dwór powstał pod koniec XVII wieku dla Bielińskich. Pierwsze wzmianki o Więckowicach pochodzą z 1387 roku. Od XIV do XVI wieku wieś należała do rodziny Więckowskich. W XVII wieku majątek był w rękach Zbijewskich, a od 1699 roku należał do Bielińskich, następnie do Drwęskich. Roch Drwęski sprzedał Więckowice Andrzejowi Turno. W latach 1825-1832 Więckowice należały do Mycielskich. W latach 1832-1939 właścicielami byli Brezowie. Pałac to budynek piętrowy, w kształcie litery U. Pierwotny korpus główny został rozbudowany o skrzydła, do tych dobudowano symetrycznie dwie części dwupiętrowe, coś na kształt wież. Przy fasadzie powstała także kaplica – zbudowana w latach 1882-1893. Pałac wpisano do rejestru zabytków w 1973 roku.

Na zdjęciach poniżej: Pałac w Konarzewie, Kościół św. Marcina i św. Piotra w Okowach w Konarzewie, Pałac w Więckowicach.

Miejsca pamięci:

Mogiły zbiorowe w lasach palędzko-zakrzewskich

Miejsca pamięci narodowej o szczególnym charakterze. W bezimiennych grobach, w lasach pomiędzy Zakrzewem, Palędziem i Dąbrówką, spoczywa od pięciu do kilkunastu tysięcy ofiar zbrodni hitlerowskich z II wojny światowej. W latach 1939-1943 okupant hitlerowski dokonał masowych egzekucji Polaków. Głównie byli to więźniowie Fortu VII w Poznaniu, studenci, nauczyciele akademiccy, duchowni, wojskowi. Więcej informacji o miejscach pamięci do przeczytania tutaj.

Głaz upamiętniający o. Mariana Żelazka w Palędziu

Ojciec Marian Żelazek nazywany jest nestorem polskich misjonarzy. Urodził się w Palędziu. Ponad 50 lat pracował w Indiach, m.in. w wiosce trędowatych. Zyskał uznanie międzynarodowe w 2002 r., gdy był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Misjonarz zmarł w 2006 r. Mieszkańcy Palędzia, z okazji rocznicy osiemdziesiątych urodzin o. Żelazka, odsłonili pomnik poświęcony jego ciężkiej pracy. Z całą historią o. Mariana Żelazka można zapoznać się tutaj.
11 września 2022 roku, z okazji 20.rocznicy przybycia misjonarza do rodzinnej wsi, odsłonięto także dwie tablice informacyjne na temat o. Żelazka oraz jego rodziny. Lokalizacja tablic nie jest przypadkowa - to właśnie przy ul. Nowej w Palędziu swoje gospodarstwo mieli Stanisława i Stanisław Żelazkowie, czyli rodzice o. Mariana. 

Park oraz głaz pamięci w Gołuskach

Pomnik upamiętniający więźniów i jeńców obozu pracy w Gołuskach. Niedaleko lasu, na którego skraju Gmina Dopiewo ustawiła głaz, znajdował się w okresie II wojny światowej obóz pracy, w którym w latach 1941-1943 przebywali jeńcy brytyjscy, francuscy i rosyjscy, a potem więźniowie narodowości żydowskiej. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej wraz z modlitwą międzyreligijną miało miejsce 14 listopada 2014 r. Obok głazu stoi tablica informująca w 6 językach (polskim, angielskim, francuskim, rosyjskim, hebrajskim i niemieckim) o miejscu pamięci.
Poszukujący spokoju i chwili wytchnienia na wolnym powietrzu, mogą wybrać się do Parku wiejskiego w Gołuskach.

Tajemniczy krzyż w Więckowicach

Przez wielu nazywany "krzyżem pokutnym", jednak do tej pory nie odnaleziono bezpośrednich powodów, by te stwierdzenie udowodnić. Znaleźć go można na północnym krańcu Jeziora Niepruszewskiego, niedaleko Więckowic. Najprawdopodobniej jest betonowa rekonstrukcja krzyża z XIX wieku, który stał w tym miejscu. Jako że jest to miejsce owiane tajemnicą, powstało wiele historii, które próbuje wyjaśniać jego powstanie. Krzyże pokutne stawiano w celu zadośćuczynienia za popełnione grzechy. Chciano w ten sposób przegonić zło, które powstało w wyniku popełnionego w danym miejscu czynu zabronionego lub hańbiącego.
Inna historia związana jest z Hrabiną Brezą, która odrzuciła wielu kochanków. Krzyż postawiono, by uspokoić niezaspokojone przed śmiercią dusze odrzuconych zalotników. Po śmierci mieli oni przybrać formę zazdrosnych duchów, które wszystkim dookoła robiły psikusy, najczęściej płosząc konie. Pech chciał, że najprawdopodobniej jednym z powozów jechała sama hrabina, więc duchom udało się zemścić na dawnej ukochanej.

Na zdjęciach poniżej: Mogiły w lasach Palędzko-Zakrzewskich, Tablice informacyjne o Ojcu Marianie Żelazku.